De St.Antonius kapel van Aijen.
De Aijense kapel is in Gotische stijl gebouwd. Deze bestaat uit een éénbeukige, rechthoek- ige, aan het koor op 5/8e grondslag afge- sloten ruimte met een segmentboogdeur in de westmuur. De sacristie aan de zuidmuur werd later gebouwd. Aangenomen wordt dat de kapel kort na 1600 gebouwd is, dit kan uit de bouwstijl en de gebruikte stenen worden opgemaakt, maar kan ook archaïstisch (op- zettelijk ouderwets) in de 17e eeuw gebouwd zijn.
Uit de tussen enige vensters gevonden sporen van welving op kolonnetten schijnt de kapel met een stenen (of houten) verwelving overdekt te zijn geweest. De dakruiter werd gewijzigd en het makelaarskruis vernieuwd in 1884. Het klokje is in 1648 gegoten door Johannes en Henricus van Trier. Tijdens een renovatie werd na afbikken van de muren vastgesteld dat het interieur vroeger overwelfd is geweest.
Gedeelten van kraagstenen waarop de bogen steunden waren nog steeds aanwezig. De naar buiten overhellende muren tonen aan dat de gewelven (Kruisgewelven) op een goede of slechte dag zijn ingestort of i.v.m. bouw- valligheid zijn gesloopt. Bovendien is komen vast te staan dat de oorspronkelijke vloer ongeveer 65 cm lager heeft gelegen, maar is opgehoogd wegens de overlast van het hoge Maaswater. De bouwmeester of stichter is onbe- kend. Over het doel waarvoor deze kapel in Aijen werd gebouwd zijn slechts vage aanduidingen.
Hoewel Aijen deel uit heeft gemaakt van de “Heerlijkheid Well, Bergen en Aijen", is niet gebleken dat de Aijense kapel daarmee in verband kan worden gebracht. Het zou een Kloosterkapel geweest kunnen zijn die tevens voor openbare diensten was bestemd. Een andere veronderstelling is, de reguliere Kanunniken hadden een klooster in Aijen. Als plaats wordt heden ten dage nog steeds aangewezen, de verwoeste boerderij tegenover het Veerhuis, aan de weg naar de Maas (waar nu de familie Broekman woont). De uitzonderlijk grote afmeting van de kelders wijzen erop dat het gebouw eertijds voor een bijzondere bestemming werd gebruikt. De kapel zou in verbinding hebben gestaan met dit klooster d.m.v. een afgesloten weg of gang. Door de eeuwen heen is de Kapel menig maal gerestaureerd. Veelal zijn de vochtige muren boosdoener van afvallende kalk aan de muren en buitenom wordt de kapel vaak groen.
In de oorlog hebben de Duitsers gedreigd de kapel op te blazen, als het torentje van de kapel niet afgebroken werd. Zij waren bang dat het een oriëntatiepunt zou zijn voor de Ge- allieerden. Aannemer Ponjee, dakdekker Harrie Martens en twee helpers hebben deze klus onder een granatenregen geklaard. Ook de klok is door de bezetters meegenomen maar gelukkig teruggevonden in de buurt van Hamburg. Ondanks het oorlogsgeweld tijdens de bevrijding heeft slechts 1 granaat de kapel in het dak getroffen en daarbij licht beschadigd, heel anders dan de parochiekerk van Bergen die geheel in puin geschoten was. Daarom heeft de kapel na de oorlog als nood- kerk van de parochie dienst gedaan. Tegenwoordig wordt er op maandagavond om de week een eucharistieviering ge- houden, maar ook trouwerijen en rouwmissen. Ook wordt er ieder jaar nog de köpkesmert gehouden, de opbrengst is voor onderhoud van deze kapel.
Voor een stukje over de Heilige St. Antonius Abt. klik hier.
Voor een stukje over monumenten uit 1937 klik hier.
Voor foto’s van de kapel, klik hier.
Voor de offertes van restauratie van 1928 klik hier.